Właśnie ukazał się raport prezentujący wyzwania i szanse związane z napływem uchodźców z Ukrainy.

Raport zawiera analizy obecnej sytuacji w Polsce w wielu dziecinach gospodarki oraz rekomendacje dotyczące reakcji państwa na bezprecedensową sytuację spowodowaną masową migracją. Powyższe opracowanie przygotowała Fundacja WiseEuropa we współpracy z przedstawicielami wiodących uczelni i organizacji pozarządowych.

Kryzys migracyjny, z którym obecnie mierzy się Polska postawił przed instytucjami publicznymi szereg wyzwań społecznych i gospodarczych, których nie rozwiąże jedynie polityka radzenia sobie z bieżącym napływem imigrantów. Autorzy raportu uważają, że sprostać tym wyzwaniom można dzięki zmianom systemowym i całościowej, spójnej strategii zarządzania poszczególnymi politykami publicznymi przez rząd, samorządy lokalne, organizacje pozarządowe oraz w ramach oddolnych inicjatyw społeczeństwa obywatelskiego.

Jeden z rozdziałów raportu poświęcony jest edukacji i prezentuje analizę czynników sprzyjających skutecznemu nauczaniu imigrantów, istniejące w polskim porządku prawnym rozwiązania dot. edukacji uczniów imigrantów oraz szczegółowe rekomendacje działań systemowych. Zgodnie z analizą przedstawioną w rozdziale, główną barierą uzyskania wysokich wyników uczniów imigrantów jest nieznajomość języka nauczania, ale dużą rolę odgrywa też status społeczno-ekonomiczny rodziny, wykształcenie rodziców a także segregacja uczniów imigrantów w określonych szkołach lub rejonach.

Oprócz powyższych czynników wielu uczniów-uchodźców z Ukrainy ma także trudniejsze warunki do nauki niż uczniowie polscy i w wielu wypadkach doświadczają problemów psychologicznych związanych z przeżyciami wojennymi oraz wyrwaniem ze swojego środowiska, odcięciem od przyjaciół i najbliższych, czy też niepewną sytuacją bytową. Niestety, autorzy rozdziału wskazują, że zarówno istniejące jak i niedawno wprowadzone rozwiązania systemowe w zakresie edukacji uchodźców z Ukrainy nie są wystarczające, by sprostać potrzebom migrantów.

Ponieważ większość dzieci uchodźców z Ukrainy jest poza polskim systemem edukacji, pomoc im powinna obejmować elastyczne rozwiązania, których priorytetem powinno być zapewnienie tym dzieciom poczucia bezpieczeństwa, stabilizacji i perspektywy na przyszłość. Poniżej prezentujemy osiem rekomendacji autorów raportu odnośnie systemu edukacji:

1.  Umożliwienie uczniom z Ukrainy wejścia do polskiego systemu edukacji zarówno w oddziałach ogólnych jak i przygotowawczych. Takie rozwiązania powinny mieć charakter trwały i mieć zapewnione odpowiednie finansowanie.
2.  Umożliwienie uczniom z Ukrainy kontynuującym edukację w trybie zdalnym integrację społeczną z polskimi uczniami, naukę polskiego oraz korzystanie z pomieszczeń, wyposażenia oraz programów społecznych, np. dożywiania, w polskich szkołach.
3.  Docelowo nauka uczniów ukraińskich powinna być kontynuowana z podtrzymaniem tożsamości narodowej np. według modelu dla mniejszości językowych lub nowego modelu łączącego elementy systemu polskiego i ukraińskiego.
4.  Wsparcie uczniów ukraińskich w okresie letnim w nauce języka polskiego, nadrobieniu różnic programowych oraz nawiązywaniu relacji z polskimi uczniami.
5.  Wsparcie samorządów w przyjęciu dodatkowej liczby uczniów ukraińskich zgodnie z miejscem ich aktualnego pobytu.
6.  Wsparcie polskich nauczycieli poprzez szkolenia w zakresie pracy z dziećmi z doświadczeniem migracji oraz zarządzaniu klasą zróżnicowaną kulturowo a także ukraińskich nauczycieli  w zakresie dodatkowych kursów języka polskiego oraz czasowych zwolnień z obowiązku znajomości języka polskiego.
7.  Wzmocnienie systemu pomocy pedagogiczno-psychologicznej również poprzez uproszczenie procedury uznawania kwalifikacji specjalistów ukraińskich, np. poprzez zniesienie wymogu znajomości języka polskiego.
8.  Zapewnienie opieki przedszkolnej i szkolnej dla wszystkich zainteresowanych poprzez wsparcie finansowe dla samorządów.

Raport „Gościnna Polska 2022+” jest dostępny na stronie Fundacji WiseEuropa.